Het thema voor Autminds 2016: “Zichtbaarheid”

Waar kun je aan denken bij dit thema?

• De (on)zichtbaarheid van jouw autisme (bijv. een ander merkt niet waar jij last van hebt; aan de buitenkant is niks te zien)
• De (on)zichtbaarheid van bepaalde groepen mensen met autisme (vrouwen, LHBT, etnische minderheden)
• De (on)zichtbaarheid van organisaties op het gebied van autisme
• De (on)zichtbaarheid van autisme in de maatschappij
• Wetenschappelijke inzichten en denkkaders die ons kunnen helpen bij het nadenken over dit thema.

Zichtbaarheid

Het is nog niet zo lang geleden dat normaal begaafde volwassenen met een vorm van autisme helemaal niet zichtbaar waren. Soms letterlijk: omdat ze zaten opgesloten in een instelling, vaak vanwege een bijkomende verstandelijke beperking. Maar zeker figuurlijk: een volwassene met autisme kon voor de ogen van een psychiater staan, die dan zei: “Je kijkt me aan, dus je hebt geen autisme”.

Kortom: volwassenen met autisme waren onzichtbaar. Ze bestonden simpelweg niet in de gedachten van bijvoorbeeld psychiaters en andere hulpverleners.

Om onszelf wel zichtbaar te maken, is in Nederland in 2001 PAS-Nederland opgericht. In eerste instantie met het hele simpele doel: laten zien dat we bestaan. De beeldvormingscampagne van de National Autistic Society uit Schotland uit 2008 had als titel “I Exist“. Met als belangrijkste boodschap “Autism also affects adults”. Pas als volwassenen met autisme zichtbaar zijn, is het mogelijk voor deze volwassenen om passende hulp en ondersteuning te krijgen.

In de loop van de jaren kwam er in Nederland steeds meer aandacht voor volwassenen met autisme, in de eerste plaats dankzij de inzet van deze groep zelf. Maar het ging nog teveel over mannen. Dus begonnen de vrouwen te roepen: “Wij bestaan ook”. Met als resultaat dat de groep vrouwen met autisme al een stuk zichtbaarder is geworden.

Birsen Basar timmert hard aan de weg om autisme zichtbaar en bespreekbaar te maken binnen de Turkse cultuur. De groep Turkse Nederlanders met autisme is echter nog onzichtbaar, evenals leden van andere etnische groepen die een vorm van autisme hebben.

De groep lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgender (LHBT) mensen met autisme was nog nauwelijks zichtbaar. Iets waar Autiroze sinds 2015 iets aan probeert te veranderen.

Zichtbaarheid kan ook gaan over het autisme zelf. Volgens sommigen is autisme een onzichtbare aandoening. “De zichtbaarheid van autisme is enerzijds zeer afhankelijk van de mate waarin het autisme aanwezig is en anderzijds van de manier waarop de mens met autisme in staat is zijn minder sterke punten te compenseren door zijn intelligentie” schrijft Dick Molleman, een volwassene met autisme en coach.

Of autisme zichtbaar is, hangt er ook vanaf of je ervoor kiest om het zichtbaar te maken. Autisme Ambassadeurs kiezen bewust voor een grote zichtbaarheid van zichzelf en van autisme binnen de organisatie waar ze werken. Het tegenovergestelde is het “Don’t ask, don’t tell”, zoals dat voorkomt bij Amerikaanse homoseksuele militairen. “Als jij er niet over begint, als jij iets niet zichtbaar maakt, hoef ik er niks mee”. Iets wat Autisme Ambassadeurs in elk geval niet willen als het om autisme gaat.

Zichtbaarheid hangt nauw samen met onzichtbaarheid. Dit kan bewust gekozen onzichtbaarheid zijn. Bijvoorbeeld door je autisme te compenseren of maskeren. Zodat het autisme niet opvalt. Of zodat je zelf niet opvalt. Zodat je kunt opgaan in de groep, in plaats van eruit te springen als degene die anders is.

Zichtbaarheid raakt ook aan opvallen, anders zijn. En hoe mensen reageren op iemand die opvalt. Te zichtbaar zijn kan ervoor zorgen dat je gepest wordt of uitgesloten.

De aandacht trekken en aandacht krijgen horen ook bij zichtbaarheid. Gezien worden. Gehoord worden. Begrepen worden. Juist als jouw autisme onzichtbaar is, en je toch wil dat mensen je begrijpen.

Zichtbaarheid en onzichtbaarheid zijn dus belangrijke thema’s in de emancipatie van mensen met autisme. Tijdens Autminds 2016 willen we dit thema verkennen en uitdiepen.

 

Hiervoor zijn we op zoek naar voorstellen die het thema “(On)zichtbaarheid” belichten vanuit verschillende invalshoeken: het individu, groepen, organisaties, maatschappij en wetenschap.

 

Wil jij een bijdrage leveren die past binnen het thema “Zichtbaarheid”? Dan zien we je voorstel graag tegemoet!